Verdwijnt het klein beschrijf binnenkort

Koop je vandaag een woning, dan betaal je in principe 10 of 12,5 procent registratierechten, ook wel het groot beschrijf genoemd. Koop je echter een kleine woning, met een beperkt kadastraal inkomen, dan betaal je slechts 5 procent registratierechten, ook wel het klein beschrijf genoemd. De regering wil de regels omtrent de registratierechten echter grondig hervormen, waardoor het klein beschrijf mogelijk verdwijnt. Doel van de hervormingen: een globaal lager tarief voor de registratierechten.

Om recht te hebben op het klein beschrijf moet je natuurlijk aan een aantal voorwaarden voldoen. De belangrijkste voorwaarde is daarbij de hoogte van het niet-geïndexeerde kadastraal inkomen van de woning. Voor wie geen, 1 of 2 kinderen heeft, mag dat niet meer dan 745 euro bedragen. Heb je meer kinderen, dan verhoogt het maximum toegelaten kadastraal inkomen om recht te hebben op het klein beschrijf van 845 euro tot 1.045 euro. Ten slotte moet ook de koper aan enkele voorwaarden voldoet. Zo mag de koper bijvoorbeeld op het moment van de aankoop geen eigenaar zijn van een ander onroerend goed bestemd voor bewoning en worden de voorwaarden voor elke koper apart beoordeeld. Gezien de koper een natuurlijk persoon dient te zijn, maken vennootschappen en vzw’s bijvoorbeeld geen aanspraak op het klein bedrijf. Het klein beschrijf biedt alvast meer kansen voor jongeren om een eerste onroerend goed aan te kopen, gezien het dan over de eerste en enige woning gaat. 

Er is echter heel wat kritiek op de huidige regels en voorwaarden van het klein beschrijf. Of je al dan niet recht maakt op het klein beschrijf is immers enkel afhankelijk van het kadastraal inkomen, ongeacht de werkelijke aankoopsom. Is je kadastraal inkomen net te hoog, dan heb je pech en betaal je meteen 10 procent registratierechten in plaats van vijf, wat al gauw een verschil van enkele duizenden euro’s in de totaalprijs betekent. Daardoor voelt het huidige systeem aan als een loterij.

Bovendien is het kadastraal inkomen enorm achterhaald: het is niet meer herzien sinds 1975, waardoor de gunstmaatregel niet meer samenhangt met de waarde van een huis. Het gevolg? Maar liefst vier op de tien woningen vallen onder het klein beschrijf. Toch betaal je in België gemiddeld 13,4 procent van de aankoopprijs aan de fiscus, meer dan het dubbele van het gemiddelde van de andere Eurozone-landen, dat op 5,3 procent ligt.

Het is dus niet onlogisch dat de regering naar een globaal lager tarief voor de registratierechten wilt. Het is nog niet duidelijk hoe de regering dat precies wil bereiken, maar hoe dan ook is de kans groot dat het klein beschrijf verdwijnt. Een van de mogelijkheden die momenteel op tafel ligt is een hervorming op basis van schalen, waarbij de registratierechten in schalen van 3 tot 10 procent liggen (bijvoorbeeld 3-5-7-10). Je zou daarbij bijvoorbeeld drie procent betalen op de eerste schijf tot 200.000 euro, vijf procent op de schijf tussen 200.000 en 300.000 euro, enzovoort.